AR-GE Nedir? Neden Önemlidir?

Açılımı “araştırma ve geliştirme” olan Ar-Ge, bir alanda planlama yapılması gerektiğinde ilk karşılaşılan kavramlardan biridir. Yeni bir projeye başlarken projenin konusu ne olursa olsun ilk adımda detaylı araştırma yapılır. Yapılan Ar-Ge çalışmaları sayesinde detaylar ortaya çıkar ve ilgili projeye dair sağlam bir zemin oluşturmak mümkün hale gelir.

Bu içerikte yenilikçi teknolojiler başlatmanın “start” noktası olan “Ar-Ge nedir ve Ar-Ge’nin önemi nedir?” gibi soruların cevabını bulabilirsiniz…

Ar-Ge Nedir?

Ar-Ge ne demek sorusu, birçok kişinin cevabını merak ettiği bir sorudur. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’na göre Ar-Ge; insan, kültür ve toplumun sahip olduğu bilgiden oluşan dağarcığın artırılması ve bunun uygulamalar tasarlamak için kullanılmasıdır. Süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak için kullanılan Ar-Ge, sistematik bir şekilde yürütülen yaratıcı çalışmaları kapsar.

Ar-Ge departmanı bağlı bulunduğu kurumda şu görevleri gerçekleştirir:

Radikal Ar-Ge çalışmaları.
Uygunluk çalışması.
Müşteri destek çalışması.
Artımlı Ar-Ge çalışması.
Temel Ar-Ge çalışması.

Ar-Ge Çalışmalarının Amacı Nedir?

Ar-Ge’nin temel amacı, bir ürün ya da hizmeti pazara çıkarmadan önce en kaliteli duruma getirmektir. Bu çalışmaların bir diğer hedefi ise şirketin mevcut kârını yükseltmektir. Bu durum, Ar-Ge çalışmalarını “sistematik olarak süründürülen gelişim odaklı çalışmalar” yapar.

Bir şirkette yürütülen araştırma ve geliştirme faaliyetleri sayesinde başarının uzun vadeli olması da söz konusudur. Dolayısıyla Ar-Ge çalışmalarında beklenen kârın anlık değil uzun vadeli olarak beklenmesi gerektiğinin altını çizer.

Ar-Ge’de Kimler Çalışır?

Ar-Ge’de kimler çalışır sorusuna verilecek yanıt, “Üniversitelerin,; Kimya Mühendisliği, Metalurji ve Makine Mühendisliği ve ilgili diğer bölümlerden mezun olan kişiler.” şeklindedir. Bir şirketin Ar-Ge departmanında çalışan kişilerin şu özelliklere sahip olması gerekir:

Yazılı ve sözlü olarak iyi bir iletişim becerisine sahip olmak.
Ekip yönetimini doğru bir şekilde sağlayacak liderlik özelliklerini içermek.
Raporlama konusunda ideal yetkinliği taşımak.
Gerektiğinde inisiyatif alabilmek.
Etkin kararlar verebilmek.
Yeni ürün fikirleri düşünmek ve ortaya çıkan problemleri pratik şekilde çözümleyebilmek.
Kriz anlarında yaratıcı çözümler üretebilmek.

Ar-Ge Faaliyetleri Nelerdir?

Ar-Ge çalışması nedir sorusunu yanıtladıktan sonra bu çalışmaların derinine inmekte fayda var. Ar-Ge faaliyetleri, kapsamlı bir çalışma anlayışında ortaya çıkarılır. Bu faaliyetler ise üç grupta incelenir. Aşağıdaki başlıkları okuyarak bu faaliyetler hakkında daha fazla bilgi sahibi olabilirsiniz:

1) Temel Araştırma

Temel araştırma, araştırma ve geliştirme çalışmalarında ilk sırada yer alır. Bu adımda ihtiyaç duyulan ürün ya da hizmet belirlenir. Görünürde herhangi bir somut uygulama olmasa da bu teorik süreç son derece önemlidir. Çalışmalar, psikolojik ve sosyal düzlemde yapılarak deneysel ve teorik biçimde ilerler. Psikolojik ve sosyolojik düzlemde yapılan çalışmalar, zaman zaman farklı bilim dallarından destek almayı da gerektirir.

2) Uygulamalı Araştırma

Bir Ar-Ge projesi için ikinci aşamada uygulamalar başlayacaktır. Burada ortaya çıkan yeni bir bilgi projenin devamlılığını sağlayacaktır. Uygulamalı araştırmada temel hedef, metot ve araçlardan bir sonuç çıkarmaktır. Uygulama araştırmalarında zaman zaman deneme yanılma yöntemi kullanılabilir. Araştırmanın sonucu ise elde edilen veriler üzerine inşa edilir.

3) Deneysel Geliştirme

Son adım olan deneysel geliştirme, düşünülen ve üzerine araştırma yapılan ürün ya da hizmetin yaratılması adımıdır. Araştırma aşaması tamamlandıktan sonra bu aşamadan elde edilen bilgiler toplanarak ortaya yeni bilgi, ürün ve cihazlar konulur. Tesis inşaları da deneysel geliştirme aşamasının konusudur. Deneysel geliştirme aşaması, aynı zamanda ürün ya da hizmetin iyileştirilmesini de içerir.

Yukarıdaki Ar-Ge çalışmaları şunları da içerebilir:

Yeni kavram üretme,
Prototip sunma,
Tesis yapma,
Test ve deney yapma,
Laboratuvar çalışmaları,
Projenin uygulanabilirlik testi,
Test ve deney yapma.

Ar-Ge Çalışmalarının En Fazla Yapıldığı Alanlar Neler?

Ar-Ge projeleri tüm sektörlerde rahatlıkla uygulanabilir. Ancak bu çalışmaların bilhassa öne çıktığı alanlar vardır. Bu sektörleri aşağıdaki başlıklardan öğrenebilirsiniz.

Otomotiv Sektörü

Otomotiv sektörü, Ar-Ge çalışmalarının en fazla öne çıktığı alanlardan biridir. Yenilikçi teknolojilerin geliştirildiği bu alanlar, dışa bağımlılığın azaltmasına da destek olur. Ar-Ge merkezlerinde müşteri memnuniyeti, maliyet yönetimi ve verimlilik gibi unsurlar için çeşitli değerlendirmeler yapılır. Otomotiv sektörünün teknolojiyle iç içe olması da burada Ar-Ge çalışmalarının olmasına bir sebeptir. Değişen müşteri beklentileri ve teknoloji trendleri yeni araştırma ve geliştirme çalışmalarını gerektirir.

Elektronik ve Bilgisayar

Bilgisayar ve elektronik sektörü, Ar-Ge merkezi olan alanlar arasındadır. Ar-Ge çalışmalarının sık görüldüğü bu sektörlerde, özel bir araştırma ve geliştirme departmanı bulunur. Bu sektörde Ar-Ge yapılırken her şeyden önce mevcut durum değerlendirilmektedir. Durum değerlendirmesi esnasında bir önceki bilgisayar ve elektronik ürünlerdeki eksiklikler, kullanıcı problemleri ve proje hataları göz önüne alınır.

İnternet ve Yazılım

Ar-Ge ve inovasyon sağlayan sektörlerden biri de internet ve yazılım sektörüdür. Bilgi teknolojileri alanında Ar-Ge dendiğinde akla ilk gelen ihtiyaçların analizidir. Bu analizler doğrultusunda ürünün tasarlanma ve geliştirme süreçleri oluşur. Yazılımın global platformda uygulandığı düşünüldüğünde bu alanda geniş bir tecrübe ve bilgi sahibi olan kişiler çalıştırılır.

Sağlık ve İlaç Endüstrisi

Sağlık ve ilaç endüstrisi de araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin en sık uygulandığı alanlardan biridir. Bu alan, insan sağlığını ve hayatını doğrudan etkilediği için bu sektörde çalışanların Ar-Ge yönetmeliği konusunda fikir sahibi olması şarttır. Yeni bir tedavinin sunulması için 12 – 15 yıl arası değişen bir süre gerekmektedir. Bu sürenin titiz çalışmalar ile geçirilmesi ve deneme yanılma yollarıyla test edilmesi gerekir.

Şirketler Ar-Ge için Ne Kadar Yatırım Yapmalı?

Kurumlar, Ar-Ge için yapacakları yatırımları belirli bir formüle göre değerlendirebilir;

Şirketin Toplam Geliri / Ar-Ge Harcaması = Yeni ürün başına yapılan Ar – Ge maliyeti / Yeni ürünün kurumun toplam gelirine katkısı

Türkiye’de Ar-Ge Teşvikleri Neler?

Ülkemizde Ar-Ge faaliyetlerini yürütmek isteyen şirketler birtakım destek programlarından yararlanabilir. Farklı teşvik ve desteklerden faydalanarak maliyetlerinizi düşürerek en uygun teşvik ve destek mekanizmalarından yararlanabilirsiniz.

Ar-Ge teşvikleri, teknoloji geliştirme bölgelerine sağlanan desteklerdir. Firmaların 4961 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununda belirtilen unsurlara göre yapılmaktadır. Ülkemizdeki Ar-Ge destekleri aşağıda sıralanmıştır:

Kurumlar Vergisi İstisnası: Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren mükellefler için belirli Ar-Ge destekleri mevcuttur.

Gelir Vergisi İstisnası: 6710 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nda değişiklik yapılmasına dair kanun özelinde yazılımcı, araştırmacı, destek ve Ar-Ge personellerinin gelir vergisi istisnası bulunmaktadır.

Ar-Ge İndirimi: Ar-Ge merkezlerinde gerçekleştirilen harcamaların tamamında belirli indirimler uygulanır.

Sigorta Primi Desteği: Ar-Ge destekleri arasında sigorta primi desteği de bulunur. 5746 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nda bu konu ile ilgili bir destek mevcuttur.

KDV İstisnası: Katma Değer Vergisi Kanunu’nun faaliyette bulunan girişimcilere özel bir maddesi bulunur. Veri yönetimi, sistem yönetimi, iş uygulamaları, sektörel komuta uygulama yazılımı gibi hizmetlerde KDV’den muaflık söz konusudur.

Gümrük Vergisi İstisnası: Ar-Ge tasarım projeleri ile ilgili araştırmalarda kullanılmak için ithal edilecek mallar gümrük vergisinden muaf tutulur.

Temel Bilimler Alanlarından Mezun Olanlar için Sağlanan Ek Destek: Matematik, biyoloji, kimya ve fizik gibi temel bilim alanı bölümlerinin en az birinden lisans derecesine sahip olan Ar-Ge personellerine ek destek sağlanır.