Ticari defterler şirketlerin tutması ve takip etmesi gereken birtakım defter vardır, bu defterlere resmî defterler denir. Hem vergi kanunlarında hem de Ticaret Kanunu’nda bu resmî defterlerle ilgili hükümler yer almaktadır. Resmî defterleri tutmayan şirketlere cezai yaptırımlar uygulanır. Bu tür ticari defterlerde işletmelerin mali durumu, gelir-gider takibi, borç ve alacakları, yapılan harcamaları ve alınan kararları tutulmaktadır. İçeriğine ve kullanım amacına göre farklı türlerde pek çok ticari defterler bulunmaktadır. En çok kullanılan ticari defterler aşağıdaki gibidir.
Başlıca Ticari Defterler ;
Defter-i Kebir: Defter-i Kebir, şirketin tüm muhasebe kayıtlarını gruplandıran ve hesapların ayrı ayrı görülmesini sağlayan ticari defterdir. Defter-i Kebir genellikle A4 boyutundadır ve 100 ile katları arasında sayfa sayısına sahiptir. Son yıllarda kayıtların uzun yıllarca saklanması ve kaybolma ihtimali düşünülerek e-Defter formatında elektronik hale getirilmiştir.
Yevmiye Defteri: Bu ticari defter, muhasebede sıklıkla kullanılmaktadır. Tüm muhasebe kayıtlarını gösterir ve ticari davalarda veya vergi denetimlerinde bu defter kontrol edilmektedir. Bunun yanı sıra ay sonlarında veya dönem sonunda iletilen beyannameler de bu deftere uygunluk göstermelidir. 100 ve katlarında sayfa sayısına sahip olan yevmiye defterleri genellikle A4 formatında basılmaktadır. Son yıllarda bu defterler de elektronik ortama kayıt edilebilmektedir.
Envanter Defteri: Bu defterde, bir şirketin bünyesindeki tüm varlıklar kayıt edilmektedir. Bu doğrultuda alınan ve verilen çek dökümleri, stok takibi, demirbaşlar, kasa sayımları vb. pek çok varlık bu deftere kaydedilmektedir. Envanter defteri A4 formatındadır ve maksimum 80 sayfa olarak basılmaktadır.
Ortak Pay Defteri: İşletmelerin hissedarına ait hisse paylarını gösterir. Ayrıca sermaye satışları, devirler ve hisse alım-satım işlemleri daima bu defterde kaydedilmektedir. Deftere kayıt girilirken açıklama ve tarih elle yazılmalıdır ve gerektiğinde bahsi geçen ortağın imzası yer almalıdır. Ortak pay defterine bakarak işletmenin hisseleri, hisselerin kimin üzerine olduğu gibi birçok ayrıntı kontrol edilebilmektedir.
Damga Vergisi Defteri: Şirketin yaptığı sözleşmeler üzerinden hesaplanan tüm damga vergilerinin kaydedildiği defterdir. Genellikle her ay sonunda bu defterde yazılı olan tutarlarda damga vergisi beyannamesi düzenlenmekte ve vergi dairesine vergi ödemesi sağlanmaktadır.
Yönetim Kurulu Karar Defteri: Bu defter,Yönetim Kurulu’nun aldığı kararların işlendiği defterdir. Yönetim kurulu kararları bu deftere işlenir ve noter onayı olması gereklidir.
Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri: İşletmenin ortakları genellikle yılda minimum 1 kez Genel Kurul’da karar almak zorundadır. Bu doğrultuda Genel Kurul’un toplanma tarihi, davet edilme şekli, gündem maddeleri, toplantıda yaşanan olaylar ve alınan kararlar bu defterde kaydedilmektedir.
İlgili içerik: Kasa Defteri Nedir? Ön Muhasebe programı ile Nasıl Tutulur?
Ticari Defterler Tutma Yükümlülüğü Nedir?
Ticari defter tutma yükümlülüğü, bir şirkette oluşan maddi işlemlerin belirli düzen içerisinde kaydedilme sürecini kapsar. Özetle kazanç elde eden tüm gerçek ve tüzel kişilerin kazançları üzerinden ödeyecekleri vergi durumunu saptamak ve ödenecek verginin doğru hesaplanmasını sağlamak için işletmelerin tuttuğu defter ve belgeler baz alınmaktadır.
Hangi Ticari Defterlerin Tutulması Zorunludur?
Şirketler için tutulması zorunlu ticari defterler, Vergi Usul Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu esaslarına göre belirlenir. Yukarıda açıkladığımız defterler dışında eğer işletme anonim veya limited şirketi değilse bazı defterleri tutmak zorunda değildir, bunlar:
- Nakliye vergisi defteri
- Çiftçi işletme defteri
- İmalat ve istihsal vergisi defterleri
- Serbest meslek kazanç defteri
- Yabancı nakliyat kurumlarının hasılat defteri
Defter Onayı Nedir?
Ticari defterlerin noterde onaylatılması gerekir. Noter, her sayfaya kaşe ve mühür basmaktadır. Yılsonu defter tasdik ücretini oluşturan kalemler aşağıdaki gibidir:
- Noter açılış, ara tasdik ve kapanış tasdik bedeli
- Varsa ek tasdik bedeli
- Ticaret sicil tasdikname ücreti
- Kırtasiye ücreti
- Mali müşavir hizmet bedeli
.jpg)
