Vergi dilimi tanımını anlayabilmek için “Vergi nedir?” soruları cevaplanmalıdır. Kamu hizmetini yapmakta olan devletin mal ve hizmet karşılığını tedarik edebilmesi için ekonomik birimlerden ve yurttaşlardan kanuni dayanaklarla temin ettiği kaynaklar vergi olarak adlandırılır. Elde edilen vergiler kamu kurum ve kuruluşları adı altında toplanır.
Vergi dilimi ise, vergi oranına bağlı şekillenen dilimlerdir. Daha açık bir tabirle ifade etmek gerekirse vergi dilimi, ekonomik kazanç sağlayan ve çalışan olarak sistemde görüntülenebilen kişilerin emeklerinin karşılığında elde ettikleri maddi kazançlar üzerinden devletin aldığı vergi oranlarını belirleyen dilimler şeklinde ifade edilebilir. Bu dilimler orantılı bir tarifeyle takip edilir. Çalışanın kazancından elde ettiği gelirin yüzdelik değerle vergisini ifade eden vergi dilimleri orantılı tarifeyi göz önüne sunar.
Belirli değerlere göre vergi dilimleri değişiklik gösterir. Çalışan kişinin gelirinin hangi değer aralığında olduğuna bakılarak hangi vergi diliminde yer aldığına karar verilir.
2023 vergi dilimi ise ana paradan işsizlik sigortası ve SGK işçi payı çıkarıldıktan sonra hesaplanır. Bu işlemlerden sonra geriye kalan gelir matrahı üzerinden vergi mükellefi için vergi dilimi hesaplanır. Kalan değer, vergi dilimleriyle kıyaslanınca vergi mükellefinin vergisine ulaşılır. İlgili hesaplama örnekleri ve ayrıntılarıyla blog içeriğimizde sizler için derledik..
Vergi Dilimi Nedir?
Vergi dilimi, vergilendirme süreçleri ile birlikte birlikte ortaya çıkan bir kavramdır. Çalışan kişilerin ekonomik anlamda sağladıkları kazançlarına bağlı olarak devlete ödemeleri gereken bir ödeme oluşmaktadır. Bu ödeme vergi olarak değerlendirilir. Ancak çalışanın kazancının belirli bir değeri aşması halinde farklı vergi ödemeleriyle karşılaşılır. Burada da devreye vergi dilimi girer. Vergi dilimi, maddi kazanç sağlayan kişilerin gelirlerinin üzerinden devlete ödedikleri vergi oranını ifade eden dilimlerdir.
Bu vergi dilimleri çalışan kişilerin kazançlarıyla orantılıdır. Kazancın denk düştüğü tarifenin bulunduğu vergi dilimi, kazanca bağlı olarak kişilerin ödemeleri gereken vergileri ifade etmektedir.
2023 Yılı Vergi Dilimleri
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın resmi sayfasında yayımlanmış olan Gelir Vergisi Kanunu’nda 323 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğ ile 2023 senesinde gelirlerin vergilendirilme hakkında belirli tutar ve dilimler ‘Esas Tarife’ adı altında belirtilmiştir. Kanunda belirtildiği üzere, 2023 yılı itibariyle vergi dilimleri yüzdelik oranla 5 farklı parametrede ele alınmıştır.
Ücret Gelirine İlişkin Vergi Dilimi ve Oranları Nelerdir?
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın resmi sayfasında sunulan Gelir Vergisi Kanunu’nun 103. maddesinde belirtilen Esas Tarife’ye göre 2023 yılı itibariyle vergi dilimleri 5 başlık altında toplanmaktadır. Her dilimin farklı oranı bulunmaktadır. Bunlar şu şekildedir:
Vergi Türleri Nelerdir?
Türkiye'de devlet tarafından alınmakta olan yüzlerce vergi türü vardır. Ancak en genel vergi kalemleri başlık altında toplanmıştır. Bu vergi türleri ve tanımları şu şekildedir:
• Gelir vergisi, gerçek kişilerin vergi müellifi olarak gelirleri üzerinden ödedikleri vergidir.
• Kurumlar vergisi, kurumların dolaylı ya da dolaysız olarak kazançları üzerinden ödedikleri vergidir.
• Özel tüketim değer vergisi, kısa tanım olarak ÖTV şeklinde bilinir. Belirli bir ürün veya mal üzerinden devletin belirlediği oranla devlete ödenen bir harcama bedelidir.
• Katma değer vergisi, kısa tanım olarak KDV şeklinde bilinir. Belirli bir mal veya hizmete karşılık teslim eden tarafın ödemekle yükümlü olduğu ama ödeyenin teslim alan kişinin olduğu bir vergidir.
• Motorlu taşıtlar vergisi, kısa tanım olarak MTV şeklinde bilinir. Motorlu taşıtlar üzerinden alınan vergidir.
• Damga vergisi, kişi ve kurumlar arasında gerçekleşen sözleşmeler geçerliliğini sunan kağıtlar üzerinden alınan vergidir.
• Emlak vergisi, mülk sahiplerinin devlete ödediği vergi türüdür.
oluşmaktadır.
Memurlukta Vergi Dilimi Nasıl Hesaplanmaktadır?
Memurlukta vergi dilimi hesabının nasıl yapıldığını anlamak için bir örnekleme yapılabilir. Farz edin ki 6.000 TL ücret geliri olan Kasım ayındaki bir devlet memurusunuz. 2022 yılı itibariyle kasım ayına girildiğinde 10 ayı geride bırakılmıştır. Kasım ayındaki gelir verginizin hesaplanabilmesi için önceki aylara ait vergiler de hesaba dahil edilir.
O halde önceki aylarda vergi matrahınız 6.000 x 10 = 60.000 TL olmaktadır. Bu aylara göre vergi diliminiz 32.000 - 70.000 TL aralığına denk gelir. Böylece vergi oranınızın 32.000 TL’lik kısmı için ödeyeceğiniz vergi oranı %15 olur. Bu da 4.8000 TL yapar.
Ancak geriye kalan 60.000 - 32.000 = 18.000 TL’lik kısmı için %20’lik vergi ödemesi yapmanız gerekir. 18.000 TL’lik kısmı için ödemeniz gereken değer 3.600 TL yapmaktadır. Ayrıca Kasım ayı itibariyle 6.000 TL’lik aylık maaşınız da %20’lik kısma tekabül edeceği için 1.200 TL vergi oluşmaktadır. Böylece kasım ayına kadar devlete ödediğiniz vergi değerleri 4.800+3.600 +1.200=9.600 TL’dir.
Gelir Vergisi Dilimleri Nasıl Hesaplanır?
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın belirtmiş olduğu gelirlerin oranında vergi dilimleri belirlenir. Bu dilimlerin denk düştüğü oranlar sırasıyla %15, 20, 27, 35 ve 40 şeklindedir. Gelirlerin hangi vergi oranına denk düştüğü vergi dilimine bakılarak anlaşılır. Vergi dilimleri 70.000, 150.000, 550.000-1.900.000 TL üzeri şeklinde farklı değerlerle birbirinden ayrılmaktadır.
Örnek olarak bir çalışan üzerinden hesaplama yapalım. Çalışanın 12.000₺ ücret aldığını farz edelim. Maaş üzerinden gelir vergisi dilimi hesaplamak için işsizlik sigortası içşi payı ile SGK’ya ait tutarların hesaplanarak düşülmesi gerekmektedir.
• İşsizlik sigortası işçi payı hesaplaması;
12.000₺ x %1 = 120
• SGK Kesinti Hesaplaması:
12.000₺ x %14 = 1680
Her iki kesinti de brüt ücretten çıkarıldıktan sonra elde edilen tutar gelir vergisi martahıdır.
Gelir Vergisi Dilimleri Ne Zaman Sıfırlanır?
Gelir vergisi dilimlerinin sıfırlanabilmesi için sigortalı çalışanın çalıştığı işten ayrılarak başka bir işverene bağlı bir işe girmesiyle sıfırlanmaktadır. Ancak kişi askerlik veya evlilik gibi nedenlerde ayrılırsa, ya da aynı işverene bağlı olacak şekilde birim veya şirket değişikliği yapıyorsa, bu durumda vergi matrahı ve dilimi sıfırlanmaz.
Ayrıca gelir vergisinin ne zaman verileceği ve ne zaman ödeneceğine değinirsek; Gelir Vergisi, iki taksit halinde ödenmelidir. Ancak ödenecek gelir vergisi, basit usule tabi ticari kazançlardan teşekkül değil ise, gelir vergisinin ilk taksit ödemesi bir sonraki yılın Mart ayı sonuna kadar, ikinci taksidi ise Temmuz ayının sonuna kadar gerçekleştirilmelidir.
İlgili içerik: Gelir Vergisi Nedir? Nasıl Hesaplanır?
Ödenmesi gereken gelir vergisi, basit usulde tespiti yapılmış kazançlardan oluşuyorsa; bu durumda gelir vergisinin ilk taksidi devam eden yılın Şubat ayının sonuna kadar, ikinci taksit ödemesi ise Haziran ayının sonuna kadar yapılmalıdır.
KOBİ'lerin tercihi online ön muhasebe programı KolayBi' ile ticari kazançlarınıza ilişkin tüm gelir vergisi hesaplamalarınız otomatik olarak hesaplanırken, siz beyan ve ödeme işlemlerinizi doğrudan görüntüleyebilir ve mali müşavirinizle uyum içerisinde bütün finansal işlemlerinizi kolayca takip edebilirsiniz. Tek bir ekrandan bütün finansal durumunuzu kontrol edebileceğiniz Online Ön Muhaseye Programı KolayBi'yi 14 Gün Ücretsiz deneyebilirsiniz.
Bu yazımız ilginizi çektiyse, vergi ile alakalı diğer blog içeriklerimize göz atabilirsiniz;
• Vergi Borcu Sorgulama ve Ödeme İşlemleri Nasıl Yapılır?
• e-Ticaret nedir? e-Ticaret vergileri nelerdir?
• İnternet Vergi Dairesi Nedir? Hangi İşlemler Yapılabilir?
